AMD's nieuwe ultieme gamingprocessor
Ryzen 7 9800X3D Review
De AMD Ryzen 7 9800X3D is de allersnelste gamingprocessor in gemiddelde framerates. Nog meer indruk maakt de processor in 99p-frametimes, die zelfs tegenover andere X3D-processors ongeëvenaard zijn. De cpu is dankzij een logischer ontwerp makkelijker te koelen dan de 7800X3D, ondanks zijn hogere energiegebruik. Wel is het verbruik harder gestegen dan de prestaties ten opzichte van de 7800X3D, waardoor de energie-efficiëntie iets lager is. Op dit moment is de prijs van de 9800X3D stevig, waardoor de prijs-prestatieverhouding minder goed is dan bij oudere X3D-processors. Voor ultieme gamingprestaties kun je echter niet om de 9800X3D heen, ook omdat Intel hierop momenteel totaal geen geschikt antwoord heeft.
Pluspunten
- Allersnelste gamingprocessor
- Uitstekende frametimeconsistentie
- Keurige energie-efficiëntie
- Makkelijker te koelen dan de 7800X3D
- In productiviteit stuk sneller dan voorganger
Minpunten
Getest
De AMD Ryzen 7 9800X3D belooft de allersnelste gamingprocessor tot op heden te worden, en neemt daarmee het stokje over van de Ryzen 7 7800X3D. Deze voorganger was al enorm snel en in hoeverre het AMD gelukt is om dit met de 9800X3D te overtreffen, lees je in deze review.
In het voorjaar van 2017 kwam AMD met zijn langverwachte Ryzen-processors op basis van de toen gloednieuwe Zen-architectuur. De verwachtingen waren hooggespannen, want de fabrikant had na de tegenvallende en inefficiënte Bulldozer-architectuur flinke prestatieverbeteringen beloofd om het enorme gat in prestaties per kloktik met Intel te dichten. Hoewel de belofte ruimschoots werd ingelost, was de eerste generatie Ryzen-processors voor gaming niet gelijk de overtuigende eerste keuze.
Hoe anders is dat in 2024. Het landschap voor processors is in de afgelopen jaren radicaal veranderd. AMD heeft zich met zijn doorontwikkeling van de Zen-architectuur na een jarenlange underdogpositie steeds meer neergezet als sterk concurrerende en zelfs dominante speler ten opzichte van Intel. Opvolgende Ryzen-processors wisten het concurrent Intel steeds lastiger en lastiger te maken. Ook wat betreft gamingprestaties, voor consumenten en tweakers meestal een aansprekende metric, zijn AMD's processors niet alleen in staat gebleken om Intels Core-reeks te evenaren, maar ook te verslaan.
Van overtuiging naar vernedering
Wat AMD tot 2020 als steeds verder overtuigende gamingprestaties neerzette, veranderde met de introductie van de eerste X3D-processor naar een vernedering voor Intel in games. De Ryzen 7 5800X3D wist zijn Intel-tegenhangers te snel af te zijn en dat met maar een fractie van het energiegebruik. Die overtuigende gamingprestaties zette AMD op zijn AM5-platform voort met de Ryzen 7 7800X3D, vergezeld door de Ryzen 9 7900X3D en Ryzen 9 7950X3D.
Nu, anderhalf jaar later, komt AMD met zijn Ryzen 7 9800X3D als nieuw vlaggenschip in zijn line-up van gamingprocessors. Intel heeft min of meer de rode loper uitgerold voor AMD door de minimale prestatieverbeteringen van de Arrow Lake-processors ten opzichte van de 14e generatie Core-processors. Specifiek voor gaming was de 7800X3D al de snelste processor en nu is het aan AMD om zijn eigen aanbod te overtreffen.
Specificaties en prijs
De Ryzen 7 9800X3D beschikt net als de 7800X3D over acht cores, een tdp van 120W en 64MB 3D V-cache. Beide processors passen in de AM5-socket en zijn volledig gericht op gaming. De 9800X3D heeft naast iets hogere kloksnelheden nog meer vernieuwingen, waarover op de volgende pagina meer. Tegenover de 9700X, ook een octacoreprocessor met de Zen 5-architectuur, is de 9800X3D voorzien van een lagere turbokloksnelheid maar juist een hogere baseclock. Dat komt door zowel het verschil in tdp als het ontbreken van extra cachegeheugen op de 9700X.
De adviesprijs van de 9800X3D komt volgens AMD voor de Benelux uit op 539 euro. Dat is 30 euro meer dan de adviesprijs van de 7800X3D. Die laatste processor is sinds zijn uitgave begin april 2023 langzaam in prijs gedaald tot zo'n 350 euro, maar sinds het eind van de zomer dit jaar juist weer flink in prijs gestegen. De verkrijgbaarheid van de 7800X3D was enige tijd beperkt, wat de prijs opdreef. De beschikbaarheid begint langzaam te verbeteren, maar de lage prijzen van enkele maanden terug zijn nog niet bereikt. Dat maakt de nieuwe 9800X3D met zijn adviesprijs van 539 euro daartegenover relatief aantrekkelijk.
Ryzen 7 9800X3D |
Ryzen 7 9700X |
Ryzen 7 7800X3D |
Ryzen 9 7900X3D |
Ryzen 9 7950X3D |
Ryzen 7 5700X3D |
Ryzen 7 5800X3D |
|
Cores |
8x Zen 5 (4nm) |
8x Zen 5 (4nm) |
8x Zen 4 (5nm) |
12x Zen 4 (5nm) |
16x Zen 4 (5nm) |
8x Zen 3 (7nm) |
8x Zen 3 (7nm) |
Baseclock |
4,7GHz |
3,8GHz |
4,2GHz |
4,4GHz |
4,2GHz |
3,0GHz |
3,4GHz |
Turbokloksnelheid |
5,2GHz |
5,5GHz |
5,0GHz |
5,6GHz |
5,7GHz |
4,1GHz |
4,5GHz |
Gpu |
2 CU's @ 2,2GHz |
2 CU's @ 2,2GHz |
2 CU's @ 2,2GHz |
2 CU's @ 2,2GHz |
2 CU's @ 2,2GHz |
geen |
geen |
L2-cache |
8MB |
8MB |
8MB |
12MB |
16MB |
4MB |
4MB |
L3-cache |
96MB |
32MB |
96MB |
128MB |
128MB |
96MB |
96MB |
Tdp |
120W |
65W |
120W |
120W |
120W |
105W |
105W |
PCIe-lanes |
24x PCIe 5.0 |
24x PCIe 5.0 |
24x PCIe 5.0 |
24x PCIe 5.0 |
24x PCIe 5.0 |
24x PCIe 4.0 |
24x PCIe 4.0 |
Adviesprijs |
€ 539 |
€ 399 |
€ 509 |
€ 669 |
€ 849 |
€ 279 |
€ 499 |
Actuele prijs |
Onbekend |
Bron: Tweakers